Het konijn van de Stentor, de feiten van de wethouder. Tomassen-Duck To.

Donderdag wakker geworden met appjes over De Stentor dat een artikel had geplaatst: “Woede over ‘konijn uit hoge hoed’ bij omstreden eendenslachterij in Ermelo”. Over Tomassen Duck-To en Ermelo kan je blijven schrijven.

De eerste alinea’s van het konijn hadden al meer haakjes en triggers dan een kop koffie kan verwerken dus later nog ‘ns doorgelezen en daarna de wethouder maar eens geappt of ie zin had in een gesprek over zijn verhaal. Want hoezo wil een nieuw geïnstalleerde wethouder zijn vingers branden aan een konijn? Zo dom zal hij toch niet zijn?

Dagje later. Koffie? “Ja graag. Zwart”. We ontmoeten elkaar op de zaak, hij op de bank en ik op een stoeltje. Hugo Weidema (Eén Ermelo) is sinds de formatie wethouder van Financiën en sinds het komst van Burgemeester Hans van Daalen ook Probleemeigenaar Dossier Tomassen. Sinds 6 december, tien hele dagen.

Zijn eerste krantenkop had ie binnen negen dagen te pakken, het weekend meegerekend. “Ja dat is wat, maandag tijdens het persmoment van de gemeente heb ik de schrijver ervan voor het eerst ontmoet”. “Hoe kwam je aan die portefeuille?” vroeg ik. Weidema: “Met de komst van burgemeester van Daalen werden de onderwerpen verdeeld. Mevrouw Burmanje kreeg dit dossier van de Commissaris van de Koning onder haar hoede en na haar vertrek dachten wij dat het, politiek gevoelig immers, beter onder een wethouder kan komen. Dan moet je niet onsportief zijn, en het past ook.”

“Valt niet mee zo’n krantenkop op de vroege morgen zeker?” “Klopt” zegt Weidema, “En feitelijk onjuist.” Hij vervolgt: “Tomassen kocht VSE, begon gewoon met het verplaatsen van de productie en ging het later wel regelen. Dat deed hij in een gebied dat de bestemming Werken / Wonen heeft en dan zijn de regels weer anders dan op een terrein als bijvoorbeeld bij Storteboom in Putten. Daar ruik je het echt maar daar is de bestemming ‘Werk’ en dus zit het anders dan bij ons”

Vergunning vroeg niemand

Met vrienden had ik het er later over tijdens de vrijmibo in de Haas. “Nooit vroeg een ondernemer vergunning aan in Ermelo. Als je wat wilde dat deed je dat gewoon en dan breidde je het achteraf wel recht” was de reactie. Tomassen zit op die plek sinds ’64 en doet ook altijd al wat hij wil. Hij weet de randen uit te breiden, en best ver, en zo waren er velen. Het liep de bocht uit toen hij in 2016 VSE uit Harderwijk overnam, de boel daar sloot en overhevelde naar Ermelo. Hij zal vast gedacht hebben het achteraf wel te fixen maar tijden veranderen, regels worden anders toegepast en, niet onbelangrijk, in een vroeger redelijk leeg gebied had Tomassen opeens burgerburen die vooral rekenen op de rust van “Wonen” maar het ‘Werken’ in het bestemmingsplan niet zo gezien hebben.

Stichting DOEH, met als boegbeeld secretaris Cora van Eijsden, is daar exponent van. Zij kocht een woning naast het terrein van Tomassen en toen de uitbreiding begon ging zij in verzet en richtte een stichting op om de belangen van de buurt te vertegenwoordigen. De afgelopen jaren werd het gevecht groter en groter, de ene rechtszaak na de andere volgde. Tomassen gaf ook niet toe en zijpaden werden niet onbenut: Tomassen zette een te hoog hek met een lamp bij zijn restaurant, DOEH ging weer eens naar de rechter en Tomassen moest het hek weghalen. Tomassen gaat ook vast de woning van Van Eijsden niet kopen, ook al staat deze al enkele maanden op Funda. DOEH gaat zelf weer door en kreeg van de week van de rechter de vraag welke omwonenden zich onder DOEH geschaard voelen. Het conflict is zo hoog opgelaaid dat het overal over gaat en er geen vuur meer nodig is om het te laten ontbranden. Iedere deelnemer brandt zichzelf vroeg of laat.

“Hoe ga je daarmee om?” “Ik was er niet in 2016, ik heb het destijds wel meegekregen maar de diepe kennis van de dossiers heb je niet als passant. Hoe goed je als gemeente ook verslag legt, de emotie en het gesprek zelf ben je na al die jaren wel kwijt. Ik zie nu dat iedereen in zijn schuttersputje zit en van daaruit de ander bestookt. Ik denk ook niet dat het ophoudt. Hoe dan ook en wat ook besloten wordt, de rechtszaken lopen nog jaren door want iedereen wil gelijk, of moet verliezen.”

Of hij gelukkig is met die portefeuille, zo’n ding kan je de kop kosten immers. “Valt mee, ik ben nuchter” zegt Weidema, en hij vervolgt “Ik was er niet bij, ik sta er nu voor en ga uitsluitend verder op feiten. Wat staat er, wat is de regelgeving, wat vraagt de wet? Interpreteren is geen optie, daarvoor zijn de stellingen teveel ingenomen.” “Had je dat besluit over die landjes niet beter in de vorige raadsvergadering kunnen melden?” “Was misschien wel beter geweest ja”.

Uitleg

Hoe zit dat met het konijn uit de hoed van Gep Leeflang (Stentor)?

Gep schreef donderdag dat de gemeente de Raad ondermijnt door een vergunning te geven aan Tomassen voor gebruik van stukken grond. In zijn verhaal is het één onlosmakelijk verbonden met het ander.

Deze zaak was eerder al onder de rechter. Tomassen heeft de laatste jaren veel grond gekocht en daarop onder andere een opslag voor veren, een bloedput en een luchtwasser geplaatst. De rechtszaak ging erover of deze gronden vergunningsvrij gebruikt mochten worden. Let wel, dit gaat om de activiteiten op die plek (afvoeren van de veren, het leeghalen van de put, vrachtwagens die staan te laden, etc). Het gaat niet om het bezit of de bebouwing.

Tomassen en de gemeente dachten samen dat het geen vergunning nodig had, Stichting DOEH dacht van wel en de rechter gaf DOEH gelijk. Tomassen moest een vergunning aanvragen en deed dat ook. Binnen de daarvoor bestemde termijn werd die aanvraag vervolgens door het College vergund: “Je mag aan het werk (blijven)”. In de besluitenlijst van 29 november 2022 kwam dat weer in de openbaarheid en Gep Leeflang legde een verbinding tussen deze vergunning en de algehele vergunning die de komende week voor de derde keer op de agenda staat.

“De weergave is feitelijk onjuist”, aldus Weidema. “Dus wat moet ik ermee? Iedereen zit al in de gordijnen, dat wordt wat woensdag. Overeind blijft dat ik alleen wat met feiten doe, daardoor wordt het handelen van de overheid meetbaar en kunnen we sentiment achter ons laten. De vergunning voor de activiteiten op die landjes is verleend, dat kan doorgaan. De vraag of de gebouwen op die grond mogen staan is aan de orde in de Verklaring Van Geen Bedenkingen, en dat gesprek is woensdag. Als de Raad verklaart dat er over deze gebouwen alsnog geen bezwaar te hebben kan de vergunning verleend worden”

Dit vraagt ook om uitleg.

Klinkt omslachtig, de gebouwen vallen onder een andere regeling dan de activiteiten op die grond? Zo werkt dat inderdaad. De terreinen die nu op het terrein van Tomassen gebruikt worden, en waar discussie over is, zijn aangekocht en in gebruik genomen. Over de aankoop is geen discussie maar wel over de gebouwen en over de activiteit rond die gebouwen. De rechter oordeelde negatief over de activiteit en daarom is alsnog een vergunning aangevraagd. De Verklaring van Geen Bezwaar (VVGB) die de Gemeenteraad kan afgeven gaat over de bouwsels (!). Wordt die verklaring afgegeven dan mogen ze blijven staan en kan de nieuwe vergunning om Tomassen aan het werk te laten in het hele gebied door gaan. De nieuwe vergunning biedt verder geen ruimte voor wat voor expansie dan ook. Tomassen wordt op deze plek nooit groter dan nu, en reken erop dat er gehandhaafd wordt.

Stel nou dat de VVGB niet afgegeven wordt, wat dan? Dan moeten die gebouwen weg, mag Tomassen miljoenen eenden minder slachten, en moet ook de luchtwasser verdwijnen. Zo’n ding is een apparaat dat stank verminderd en voor de buurt is neergezet. De stroomvoorziening moet dan weer met aggregaten geregeld worden, de veren kunnen niet opgeslagen worden, de opslag van bloed moet weg. Daarmee gaat het bedrijf terug naar ver voor 2016.

Vervolgens ontstaat een dilemma want een bedrijf als Tomassen heeft ook de verplichting gebruik te maken van de nieuwste technieken. Het verwijderen van zo’n luchtwasser heeft dan opeens grote consequenties.

Ingewikkeld

Die VVGB dus? Die komt er op neer dat de Raad eigenlijk moet zeggen dat ze het prima vindt dat de ondernemer illegaal gebouwd heeft. Tegelijk heeft de Raad geen keuze, niemand heeft een keuze tenzij je het bedrijf laat ploffen en dan zijn de kosten (wanbeheer, vergunningsrecht, en nog een heleboel andere rechten) voor de gemeente, ook niet aantrekkelijk. Maar ploffen kan niet, Tomassen zit er al sinds 1964. Terug naar vóór de bouw kan evenmin want ze moeten nieuwe techniek gebruiken. Het lijkt zo stom maar eigenlijk kan niets. De gemeente koos daarom voor het vacumeren van Tomassen, wel vergunnen maar tot hier: dit is het en groter word je niet. Op zich wel slim.

Dan is er nog de milieueffectrapportage. In het gebied langs de Fokko Kortlanglaan mag je niet over de MER-grens gaan. Doe je dat dan zit je er illegaal, niet op je plek en voldoe je niet aan de eisen van het bestemmingsplan en moet je stoppen. Dat is geen kans, dit gaat Tomassen niet doen.

Weidema praat

De Gemeente en Tomassen praten inmiddels. Weidema vindt het een opdracht om met ondernemers, met inwoners, met belanghebbenden, te praten en te overleggen. “Dat geeft inzicht, je kunt elkaar helpen. Of in elk geval begrijpen”

Ermelo was nooit zo goed in praten met belanghebbenden, altijd is het wat vaag wanneer de gemeente tevoorschijn komt en hoe. De regentenmentaliteit waarmee de Gemeente Ermelo in 1972 van start ging heeft jaren de toon gezet. Weidema geeft aan dat dát wat hem betreft voor altijd voorbij is. “Je kunt niet zonder elkaar want dan bereik je niets. Tomassen heeft aangegeven dat verhuizing een optie is, daar praten we nu over. Buiten de vergunning is het ook de enige optie, als de VVGB wordt afgegeven krijgt Tomassen een vergunning voor alles wat er nu gebeurt en dat is het dan. Verder dan de huidige capaciteit wordt het niet, en de gemeente zal handhaven.”

“Feiten, dat is het enige waar ik me aan ga houden”, zegt Weidema.