Je zult maar een gemeente zijn

Analyse: Drie losse besluiten, één patroon van besturend Ermelo.

Een jaar geleden wilde het gemeentebestuur de toeristenbelasting flink verhogen. Het Pakhuis dreigde een ton subsidie te verliezen. Hart van Horst ging ineens 95 woningen tellen, anders zou sociale woningbouw ‘onhaalbaar’ zijn. Drie verschillende dossiers, lijkt het. Maar wie ze naast elkaar legt, ziet een rode draad: politiek die vaak achter ambtelijke logica aanloopt, onduidelijke keuzes maakt, beleid dat zelden standhoudt.

Toeristenbelasting: eerst urgent, nu minder nodig

De geplande verhoging van de toeristenbelasting leek vorig jaar onvermijdelijk. Volgens het college waren de extra inkomsten hard nodig. Op aandringen van de gemeenteraad werd de verhoging uiteindelijk gehalveerd. Wat blijkt? Zelfs zonder die andere helft aan lasten levert de toeristenbegroting genoeg op. Toch introduceert het college een nieuwe belasting op watertoerisme — voor een handvol bootjes.

“Zet je één voet op de steiger, dan betaal je,” zegt de wethouder, alsof symboliek belangrijker is dan de opbrengst. Ondertussen lijkt het financiële probleem waarvoor de maatregel bedoeld was inmiddels opgelost. Waarom dan toch doorgaan? “Gelijkheid van belastingdruk voor iedere toerist”.

Bezuinigingen op cultuur: Rucphen als maatstaf

Al de bezuinigingsvoorstellen van vorig jaar kwamen voort uit een landelijke benchmark. Daaruit bleek dat in andere gemeenten musea ‘minder geld kosten’. Dus moest het Pakhuis in Ermelo ook maar een ton inleveren. “In Rucphen lukt het ook,” was de uitleg. Lokale omstandigheden en publieke waarde werd niet meegewogen, aan organisaties werd het overgelaten het plan te weerleggen. Inmiddels wordt opnieuw gepraat om de bezuinigingen ‘passend’ te maken. De SGP wil intussen wel eens horen wanneer de sport dit mee gaat maken.

Ook opvallend: de gemeente overweegt zelf recreatieondernemer te worden. Campers zouden 18 euro per nacht moeten opleveren. Dat gaat financieel net zoveel zoden aan de dijk zetten als het schrappen van frisdrank uit de wethouderskoelkast, en die dronk toch al geen cola.

Hondenbelasting dan? Vijftienhonderd honden x 60 euro klinkt leuk, maar de controlekosten zijn hoger dan de opbrengst. Bovendien denkt de gemeente er aan om gratis hondenpoepzakjes uit te delen — kosten: 60.000 euro. De vervuiler betaalt? Zou wel moeten maar die controle kost ook wat.

Het Pakhuis: eerst bezuinigen, dan verkopen

Het nieuwste idee: het gemeentelijk pand van Het Pakhuis verkopen. Acht ton moet het opleveren, tien keer de jaarlijkse huur. Alleen: sinds 2008 is dat bedrag allang ‘terugbetaald’ via subsidies en prestaties. Tegelijkertijd krijgt het Pakhuis van de gemeente nieuwe taken opgelegd — beleid dat hen nauwer moet verbinden aan gemeentelijke doelen.

Hoe geloofwaardig is het beleid als hun fundament — het pand — onder de voeten wordt weggehaald? “Iedereen ziet dat het financiële ecosysteem rond het Pakhuis wankel is. Een nieuwe huisbaas gaat dat niet oplossen,” klinkt het tijdens het langslopen.

Wil de gemeente een vastgoeddeal, of een stabiele culturele partner? Wil ze het pand gratis wegzetten of het museum aan een subsidie-infuus hangen? Als ongelijkheid met andere partijen een probleem wordt kan je zelfs afspreken dat het pand terugkeert naar de gemeente als het museum stopt.

Hart van Horst: sociaal bouwen als wisselgeld

Het woningbouwplan Hart van Horst zat jaren op slot. Van Kempen moest verhuizen, dan pas kunnen er 64 woningen komen. De Raad wilde meer sociale woningbouw, dus werden het er 95. Dat vond de buurt weer wat veel, de kruising is ook niet zo groot. De weerstand tegen Van Kempen werd intussen fors maar dat veranderde niets. Totdat een nieuwe ambtenaar op Ruimtelijke Ordening het plan ineens wél wist op te splitsen. “Anders is het niet haalbaar,” klonk het.

De wethouder wilde niet splitsen, de coalitie greep alsnog haar kans en diende een motie in, eentje die zorgt voor rust in de buurt: minder woningen, minder verzet. Resultaat? Hart van Horst gaat terug naar 70 woningen. Van Kempen mag van de Raad niet naar de Bulderweg en gaat ook niet naar de Telgtereng want dat vindt de provincie niet goed. Het sociaal bouwen in Horst verdwijnt ietwat uit beeld. Waar de raad eerst nog op hamerde, hoorden we er nu niemand meer over. Enkele mensen hebben rond die motie heel goed nagedacht, of namen een onderbuikbeslissing. Je kunt je afvragen of Hart van Horst nog haalbaar is.

Kadernota 2026

De Kadernota zet de lijnen uit voor 2026. Wat daar besloten wordt komt terug in de begroting en wordt vanzelf beleid. De vergadering erover begint 9 juli al om 16.00 uur. De tijd zal worden volgepraat, maar niemand verwacht een verrassende koerswijziging. Moties en amendementen zijn in voorbereiding, we schatten in dat er minder cadeautjes aan eigen achterban gegeven worden, er minder wordt geschoven, Het Pakhuis wordt nog een discussie maar verder waren ook de voorbereidingen van de partijen zelf wat lafjes. Toch kan een Kadernota heel wat betekenen.

Neemt de gemeenteraad haar rol serieus, stelt zij zelf kaders, laat ze invulling aan de ambtenarij en controleert ze daarna scherp de resultaten dan neemt de Raad initiatief en ontstaan plannen die logisch zijn, verdedigbaar, én passen bij Ermelo Dan verrast niemand je nog met 95 woningen op een plek waar het niet gaat.

Ronald van Veen, de wethouder van RO, Stadsplanning en duurzaamheid, doet overigens een bewonderenswaardige poging om de Raad middels discussienota’s en kadervorming op gang te brengen en mee te nemen. Reuzeslim ook want hem kan je niet verwijten dat hij het niet vroeg. De Raad vindt dat lastiger. Vooruit denken is ingewikkelder dan achteraf klagen.

De rekening komt later

Vooralsnog oogt Ermelo als een perpetuum mobile: het lijkt te bewegen maar komt slecht vooruit. De verhoging van de forenzenbelasting? Die duikt ooit ergens op in de begroting. Camperplaatsen verhuren? Gaat niet gebeuren. De wethouder neemt voortaan zijn eigen cola mee en hondenbelasting is vast te veel gedoe. Het Pakhuis wordt komende week besproken, inclusief het rapport dat ze zelf hebben laten opstellen. Optie B wordt het. Of dat verstandig is en wat het inhoudt? Volgende week rond de Kadernota weet je meer.