“Met de Pakhuis-ton demp je het ravijnjaar niet”

De Kadernota 2024 (juni 2023) bevatte een bezuiniging van een ton op Het Pakhuis. Het voorstel werd door de Raad overgenomen, de meerjarenbegroting een paar maand later eveneens. Rond de Kadernota van 2025 hoorde je er wat meer geluid over in de Raad maar de nota werd wederom vastgesteld en de meerjarenbegroting daarna óók.

Het Pakhuis wil er niet aan en inmiddels twijfelt de raad over haar besluiten.

Hans de Haan, voorzitter van het bestuur: “Als de ton eraf gaat sluit Het Pakhuis”.

Slechtweerlocatie

Het Pakhuis is opgezet als slechtweerlocatie voor recreanten. Zo werd het een museum. De spullen die Ermelo heeft, het Pakhuis is bewaarder der archeologische, oudheidkundige en erfgoedschatten van het dorp, kan je er zien.

Zet er een professionele directie en een ambitieus bestuur op en groei is het resultaat. Zo werd het Pakhuis in 15 jaar een museum dat het goed doet en gewaardeerd wordt in museumland en door velen in het dorp.

Het Pakhuis is actief, stelt tentoonstellingen samen, neemt initiatieven. Het zet nieuwe werkvormen in, zoals vorig jaar de Theaterwandeling Holtrop waarin cultuur, lokaal verleden en geschiedenis vermengd werd.

Een aantal jaren waren ‘De Romeinen’ speerpunt met als gevolg dat er her en der van die cortenstalen platen staan, de Wolf had al een tentoonstelling voor hij op Ermelo’s grondgebied verscheen, het verhaal van de bewoners van Staverden is verteld en dan heb je Het Pakjeshuis nog.

Eigen taakinvulling

Zie daar een onderdeel van een probleem. Het is eigen initiatief, de gemeente heeft het Museum er geen opdracht voor gegeven en kan daardoor niet resultaatgericht werken. Zonder opdracht staat de subsidie voor het aantal bezoekers op jaarbasis (tussen de 9.000 en 14.000) niet in verhouding tot wat andere organisaties krijgen.

“Wat betaalt men in den lande aan een museum?” stelde het college de vraag aan een onderzoeksbureau en zij kwamen met een benchmark. “Een museum in een huiskamer in Rucphen kan je niet vergelijken met Het Pakhuis” smaalt De Haan. Er is inderdaad wat te vinden van die benchmark maar college én raad namen het aan. Het Pakhuis is te duur.

De wethouder vraagt nu om plannen en gespreksmateriaal om samen te kijken of er een opdracht kan komen, zo te horen wil hij ook niet van het Pakhuis af. De insteek is wat de waarde ervan moet zijn en wat we ervoor over hebben. Het bestuur van het Pakhuis zit echter op de lijn dat de ton moet blijven. Verworven rechten, maar is dat zo?

Opdracht = geld

De Schaapskooi bijvoorbeeld heeft als taak de heide te onderhouden. Dat ze er een circusje omheen bedacht hebben, zoals bezoekerscentrum en excursies, is prima zolang ze het zelf betalen. De gemeente heeft geld voor de opdracht en rekent af.

Hans de Haan zegt dat het ingewikkeld wordt en acht de houding van de wethouder “formalistisch” als die zegt dat de Raad hem dan maar een andere opdracht moet geven. “De Raad moet het besluit nog nemen” meent De Haan en hij gaat er vanuit dat de Raad de bezuiniging eraf haalt.

Luisterend naar de wethouder horen we een andere insteek. Het besluit ligt er al vier keer en hem gaat het om behoorlijk bestuur en algemeen belang. Gelijkheid, andere organisaties met zoveel bezoekers krijgen minder. Hij heeft ook het ravijnjaar aanstaande.

De partijen liggen niet lekker op één lijn, en ze spreken verschillende talen.

Er komt een onderzoek

De oplossing wordt gezocht in een onderzoek ter waarde van 25.000 euro dat onder opdrachtgeverschap van Het Pakhuis wordt uitgevoerd door Blueyard, een adviseur met verstand van musea en hun rol in de samenleving. Zij schrijven in hun onderzoeksvoorstel: ‘Een uitnodiging om in kaart te brengen wat er nodig is om het museum toekomstbestendig te maken”.

Blueyard gaat de uitkomst vertalen in twee of drie scenario’s, elk voorzien van een realistische begroting. In hun visie geldt ook voor cultuur dat bij verschillende ambitieniveaus passende kostenplaatjes horen. “Over Het Pakhuis spreekt uit de motie van de raad een stevige ambitie.”

Kortom: ‘Bepaal wat je wilt, Ermelo. Dan vertellen wij wat je kunt doen en wat het kost’. Als Ermelo niet bepaalt wat het wil voordat de Kadernota aan de orde is, schiet niemand op.

Het College ziet in het onderzoek een middel om deze ingewikkelde situatie kort te sluiten en terecht te komen bij opdrachtgeverschap met budget en resultaat. De verwachting is dat het onderzoek halverwege februari het levenslicht ziet.

Wat wil je met een museum?

Voor Hans de Haan is het onderzoek belangrijk. “We kunnen niet verder en eigen geld inzetten is makkelijker gezegd dan gedaan. Wie gaat investeren in een museum dat misschien haar activiteiten moet afbouwen? Als je de Postcodeloterij wilt vragen moet je bovendien komen met projecten van boven de 300.000. Dat lukt niet als je je hoofd niet boven water kunt houden.”

Kadernota 2026

Als gemeente en Pakhuisbestuur samen plannen gaan maken en opdrachten schrijven kan het zijn dat rond de Kadernota 2026 (in juni 2025) een nieuwe modus operandi is vastgesteld. Dat voorkomt wellicht dat de Raad zich een week voor de volgende Kadernota realiseert dat er nog een dealtje gesloten moet worden over Het Pakhuis en daarmee alles wat er tot die tijd gedaan is teniet doet.

Behoorlijk bestuur is voor dit college belangrijk. Doelgerichtheid en resultaat is bovendien een thema in overheidsland. Het algoritme van Instagram liet tijdens het schrijven van dit artikel zelfs een landelijke politieke partijpost zien die deze richting aangeeft: “De overheid kan én moet veel resultaatgerichter gaan werken voor mensen, ondernemers, zorg, etc.”

De klem voor Het Pakhuis ligt voor de hand, er moet een opdracht voor het museum komen worden wil de subsidie doorgaan. Niet alleen de ton van het Pakhuis, elke subsidieontvanger krijgt ermee te maken. “Wat doet een organisatie voor wat we vragen, en zijn we het er samen over eens?”

Ravijnjaar is niet weg

“Het ravijnjaar komt er aan, en we komen geld tekort” zegt wethouder Tigchelaar. “Voor een sluitende begroting kijken we overal naar, zelfs naar de prijs van lunches tijdens vergaderingen. Veel kleine beetjes helpen wel degelijk.”

Foto: Het Pakhuis Ermelo