Tomassen Duck-To, hoe kon dit gebeuren? Deel 2: bibob.

Zoveel jaren, zoveel geluiden en zo weinig resultaat. Velen hebben een mening over het proces rondom vergunningen van Tomassen Duck-To en emoties lijken inmiddels belangrijker dan de feiten. Wie heeft nog overzicht?

Waarom loopt het dossier Tomassen uit de hand? We maken er een feuilleton van met iedere paar dagen een nieuwe aflevering. Deel 2: het bibob onderzoek.

De natuurvergunning werd eerder dit jaar door de provincie ingetrokken, het gemeentebestuur stelt de Raad voor om de omgevingsvergunning te weigeren en dan valt er bij Tomassen Duck-To ook nog eens de uitslag van een bibob-onderzoek op de mat. De conclusies daarin zijn van dien aard dat de gemeente voornemens is alle vergunningen van Tomassen Duck-To in te trekken.

Een bibob is een nare, hij overkomt je zonder waarschuwing en draait om integriteit. Dat zit in de naam besloten: Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur. De overheid heeft met deze wet een tool in handen om te bepalen of iemand, of een bedrijf, zuiver op de graat is. Begin je een horecazaak dan is een bibob sowieso een spannend onderdeel van de eerste maanden.

Bibob-verzoek komt van Justitie

Tomassen Duck-To kreeg in september 2024 een inval van de NVWA te verduren. Busjes op de stoep, tassen vol dossiers werden ingeladen. Niemand weet nog wat er uit die inval kwam, er gaan wel geruchten maar officieel geen idee. Feit is dat het gemeentehuis binnen een maand na inval een telefoontje kreeg van het Openbaar Ministerie. “Doe maar een bibob-onderzoek.”

Als gemeente wil je niet het verwijt krijgen dat je door het afgeven van een vergunning illegale activiteiten mogelijk maakt. Komt Justitie bij je langs dan doe je dus wat ze vragen, Ermelo liet het onderzoek uitvoeren. Het Landelijk Bureau Bibob (LBB) werd ingeschakeld, onderdeel van hetzelfde ministerie. Onderzoekers duiken in antecedenten, zoeken uit met wie gehandeld wordt, welke bedragen er om gaan, etc. Aan het eind van het onderzoek luidde het advies: “geen vergunning geven”.

Een gemeente is dan eigenlijk uitgepraat.

Bibob is justitie en van hoog niveau maar soms ook heel onduidelijk. Bovendien moet de gemeente de kolen uit het vuur halen met lokale ingewikkeldheden tot gevolg. Niemand weet waarom de bibob werd voorgesteld. Afgezien van de opstellers, de gemeente en het onderzochte bedrijf heeft ook niemand kennis van de inhoud van het uiteindelijke rapport. Wel weet je dat er redenen zijn voor onderzoek.

Geheimhoudingsplicht is relatief

Een bibob overkomt niet iedereen. Horeca, sportkantines die alcohol schenken, in nog wat andere categorieën kan men er rekening mee houden maar voor een bestaand bedrijf met uitstaande vergunningen moet er een stevige aanleiding zijn. Was het de NVWA-inval of de uitgebreide rechtsgang? Het is niet bekend.

Aan het bedrijf de klus om een procedure te starten maar het kan er ook voor kiezen om zelf uit het bibobrapport te publiceren, dat staat hen vrij.

“De geheimhoudingsplichten in de Wet Bibob gelden vooral voor bestuursorganen, adviesinstanties (zoals het Landelijk Bureau Bibob) en hun medewerkers. De persoon of onderneming die onderwerp is van het onderzoek heeft in principe geen wettelijke plicht tot geheimhouding.” We deden hier onderzoek naar, ook omdat de gemeente in de documentatie vermeldt dat geheimhouding “ook en vooral” voor TDT geldt. Het leek ons niet logisch, verweer is iedereen gegund immers.

Het bedrijf zal haar hand niet willen overspelen en houdt vermoedelijk de informatie voor zichzelf. Het gevolg ervan is helaas dat het dorp zich druk maakt over iets waar ze geen kennis van heeft.

Illegaal versus crimineel

Tomassen Duck-To verwijt de gemeente dat zij uit het rapport gelekt heeft. De term “criminele activiteiten” die opeens gebruikt wordt komt uit de woordenschat van De Stentor. In de meeting waarin het besluit gepresenteerd werd sprak het College over “voorkomen dat de gemeente een vergunning verleent die illegale activiteiten mogelijk maakt”. Het woord ‘crimineel’ is er niet gevallen.

De gemeente stelde een informatief artikel op waarin niet eens zoveel gezegd werd. Het LBB adviseerde op basis van de uitkomsten om de vergunning niet te verlenen (in dit geval: de vergunning in te trekken) en dat was het wel. Er zat een infographic bij, hier te vinden, plus een lijst met overtredingen, boetes en aanklachten. We kenden deze lijst: hij is lang en zeldzaam. We weten niet van andere ondernemers met zo’n track record.

Gemeente niet goed, of bedrijf verkeerd?

De regionale krant is intussen van kant gewisseld. Eerder was Stichting DOEH het vehikel om aan te tonen dat de gemeente Ermelo niet functioneert (‘schande dat de gemeente niet ingrijpt’), nu is Tomassen Duck-To het aangrijppunt (‘ach hoe dan, de gemeente wil de vergunning intrekken’). De ruis die dat veroorzaakt is voelbaar en leidt tot polemiek.

Een bedrijf zorgt uiteraard zelf dat het onkreukbaar is. Vallen vergunningen weg dan ontstaat immers een onmogelijke situatie. Je bent dan al wel een paar grenzen gepasseerd.

Tomassen Duck-To deed snel aangifte tegen raads- en collegeleden vanwege vermeend lekken. Die aangifte verlegt de aandacht en suggereert dat het bedrijf niets te verwijten valt. De strategie lijkt te werken, ondanks dat er niets bekend is vinden velen de gemeente de boeman.

De Raad van State

Je kunt er vanuit gaan dat het laatste woord in deze zaak nog niet gesproken is. De belangen zijn groot, de impact hevig. Mocht de conclusie die B&W uit het rapport trok arbitrair zijn dan lijkt het voorstel tot besluit om de vergunning in te trekken een stevige gok. De collegeleden kennende zijn ze rationeel en kunnen ze hun positie goed bepalen, de advocaat van Hekkelman heeft ook een boel ervaring. Tegelijk heb je een echte crisis nodig om te zien wat kwaliteit is en zo’n crisis hadden we nog niet.

Wat vindt de gemeenteraad er straks van, en daarna ongetwijfeld de Raad van State? Gaat de gemeenteraad het direct doorzetten naar de Raad van State? Kan die de gevolgtrekkingen volgen en intrekking van de vergunning goedkeuren? Vindt de RvS de maatregel proportioneel? Een “vies kratje” te midden van duizenden controles is niet genoeg om een vergunning te cancellen, dan moet er veel meer aan de hand zijn.

Tegen de tijd dat er echt wat bekend wordt zitten we ruim in de nieuwe collegeperiode. Het afgeven van de omgevingsvergunning is een ander verhaal. Dat dossier dient voor het einde van het jaar.