Tomassen Duck-To, hoe kon dit gebeuren? Deel 3: Volkswoede & de Raad

Deel 3. Wat durft de Raad? Zoveel jaren, zoveel geluiden en zo weinig resultaat. Velen hebben over Tomassen Duck-To een mening, emoties zijn er te over. Wat is het feitelijk overzicht? Waarom loopt het dossier Tomassen uit de hand? We maakten er een feuilleton van. Deel 3: Volkswoede & de Raad.

“Eigenlijk is Tomassen al jaren de beste politieke oppositiepartij van Ermelo. Bij alles wat er gebeurt spelen ze óp de man, alles buiten jezelf leggen, direct op de emotie van de gewone man spelen, alles klein houden (is begrijpelijk) of juist enorm groot (hele sector, 100den banen, mondiale schaal enz). En dan kijken hoe de bal rolt. Wordt het opgepakt? Uitbuiten tot de laatste druppel. Valt de bal stil? Ook geen probleem, de volgende kans komt weldra.”

Zomaar een reactie naar aanleiding van ons eerste artikel in deze serie.

Het besluit van het gemeentebestuur om de gemeenteraad voor te stellen de Omgevingsvergunning van Tomassen Duck-To (TDT) niet te honoreren scoorde direct hoog op de socials. De emotie werd nog eens opgejaagd door de gelijktijdige publicatie van een Bibob-onderzoek dat wijst op wetsovertreding.

De gemeente staat nu op het punt om de omgevingsvergunningen van Tomassen Duck-To in te trekken. Zij werd ook geconfronteerd met de uitkomsten van het bibob-onderzoek, die vielen niet mee.

De enige uitweg die zij zien is het op termijn intrekken van de bestaansvergunning van de slachterij. Nu is dat echter niet aan de orde. Nu gaat het om de omgevingsvergunning. Het zijn twee losse onderwerpen die uiteindelijk samenkomen.

“Dan gaat de sector plat!”

De gemeente is in veel ogen de slechterik. De overheid is echter óverheid. Altijd de baas maar ook scheidsrechter, politieagent en bewaker van het algemeen belang. Zonder wordt het anarchie. Het advies dat volgde op het bibob-onderzoek geeft de Ermelose overheid bovendien nauwelijks ruimte voor een andere beslissing.

Zo’n bedrijf mag je toch niet sluiten?” “Gemeente, zorg voor het personeel en de sector!” maar als een bedrijf zich niet aan de regels houdt kan niemand helpen. Is dat zielig, vervelend of afschuwelijk? Zeker, elk bedrijf kan zich aan de regels houden.

Van een gemeente mag je verwachten dat ze zo’n verstrekkende beslissing juridisch juist en goed onderlegd voorleggen. Wij vroegen tijdens de persconferentie hoe groot de kans is dat dit een Vitessetje wordt. De ingehuurde advocaat van de firma Hekkelman vermoedt van niet. “Die kans is vrij klein.”

De omgevingsvergunning

“Er komt een nieuwe wethouder, en een nieuwe projectmanager. Opeens kantelt alles en krijgen we dit” klaagt Rob Scholten, de juridisch adviseur van Tomassen Duck-To, over die andere procedure, de Omgevingswetvergunning waarin het over de mogelijkheden binnen het bestemmingsplan gaat. In deel 1 hadden we het daarover..

Impliciet zegt Scholten dat de gemeente aan één of twee mensen hangt die de dienst uitmaken. Benoem uw vijand en maak hem klein maar zo werkt het natuurlijk niet, dat weet Scholten ook. Wethouder Tigchelaar zit inderdaad anders in de wedstrijd dan zijn voorganger(s) maar hij is onderdeel van een team. De wethouder bepaalt het beleid niet in z’n eentje, en een projectmanager beheert slechts het proces. “Rechtsgelijkheid geldt voor iedereen” is wél een gedeeld uitgangspunt.

De gemeentelijke organisatie kan intussen geen kant meer op. Er is geen ruimte meer om buiten de lijntjes te kleuren, dat is wat er veranderde. Was er in de eerdere organisatie onder de oude procedures wellicht nog plek, na het falen van de Letter of Intent is dat voorbij. ‘Doe wat je moet doen en we denken met je mee. Doe je dat niet dan ben jij zelf degene die de boel omtrekt’ is het adagium. TDT kreeg een goede aanvraag nooit ingeleverd.

Op geen enkel onderwerp is een voldoende gescoord: transport, werktijden, stikstof, geluid.

Provincie komt met dwangsommen

Komt er geen omgevingsvergunning dan valt Tomassen Duck-To niet gelijk om maar moeten ze terug naar de situatie van de vorige vergunning, uit 1992. Het wordt veel afbreken, weghalen en terug naar minder eenden. Daar heeft de provincie bovendien een optie op want zij komen vanaf januari ’26 met stevige dwangsommen. De natuurvergunning is immers ingetrokken en dan mag je zo’n bedrijf niet draaien. Dit gevaar is misschien wel groter dan het lokaal dreigende onheil. De natuurvergunning werd ingetrokken omdat TDT verkeerde cijfers had ingeleverd.

Een wijs man wees op de parallellen tussen een vergunningaanvraag en het schrijven van een scriptie. De eerste drie, vier versies worden afgebrand en dan kan je kiezen: of je doet je best en schrijft wat ze willen horen, of je krijgt geen diploma. Zoiets is hier ook aan de hand. Als je op alle paden slecht presteert slaag je niet. “Dit hebben we al eens ingeleverd” zeggen en alsnog niet het gevraagde document insturen zegt iets over de manier waarop je naar een gemeentebestuur kijkt.

Geen vriendjespolitiek

We vonden deze snipper onder een post van een krant, en hebben hem alsnog geanonimiseerd.

Het citaat geeft feilloos aan waarom het belangrijk is dat een gemeentebestuur de poot stijf houdt en regels volgt. “Juridisch juist”-zijn. Gaan vriendendiensten of gebogen regels het beleid bepalen dan ben je als inwoner ooit de sjaak. Dat geldt voor omgevingsvergunningen maar ook wanneer bibob’s onaangenaam verrassen. Wil je stabiel beleid dat door een betrouwbare overheid uitgevoerd wordt dan is rechtsgelijkheid noodzakelijk.

Je kunt het niet hebben dat jij je dak van net één pan te hoog moet slopen terwijl je buurman het mag laten staan. De Landwinkel heeft bij de nieuwe stal een silo ruim buiten het bouwblok gezet. Daar wordt op gehandhaafd, we verwachten niet anders. De Dorpskamer moet een parkeerplaats aanleggen. Hoe flauw ook, het is terecht dat je onderneemt binnen dezelfde kaders als collega’s.

De Bedrijvenkring Ermelo (BKE) is stakeholder in dit verhaal, zonder TDT stort het energieplan van Veldzicht in elkaar. In een kruidige brief richting alle raadsfracties heeft men het over een ‘klein hiaat’ in de vergunningaanvraag maar in de documentatie lezen we dat het kleine hiaat alle onderwerpen beslaat.

Een petitie is geen referendum

Er ging een petitie rond die het bestuur oproept het bedrijf en de sector te redden. Een petitie met enkele afleidende aspecten die met vertrouwen te maken hebben en zich gedroeg zich als een referendum. Het ding werd enorm geliked maar het werd er niet duidelijker van.

“U kunt tot 30 september uw zienswijze geven” staat in de tekst. Klopt, maar alleen als je belanghebbende bent. Vrijwel geen enkele ondertekenaar is dat. “Je bent belanghebbende als je zelf, concreet en direct geraakt wordt door een gemeentelijk besluit, niet alleen in een algemeen of principieel opzicht.”

Er staan best veel handtekeningen onder de petitie. De uitkomst van het debat levert straks frustratie op bij mensen die dachten hun best voor het bedrijf te doen. Frustratie die weer terugkaatst, op iedereen individueel.

Boos wordt bozer want de procedures (“recht geldt voor iedereen”) lijken als feiten niet te worden toegejuicht. Ze veranderen er alsnog niet door. Recht voor iedereen is meedogenloos juist. Niemand wil TDT kwijt maar als het bedrijf zelf niet meewerkt kan het dorp ook geen kant op. Deze petitie lijkt een te redden wat er nog te redden valt-actie met uiteindelijk effect dat iedereen nog minder van elkaar houdt.

Ook Brouwer, van de VVD, stapelde Bibob en Omgevingsvergunning tijdens de laatste raadsvergadering op elkaar toen hij zijn alarmbel liet horen. De wethouder zag echter niets in zijn voorstel om die twee los te halen. “Het is al los” was zijn reactie. Zo waren er meer pogingen. De pers kwam er bij TDT nooit in. Van Pluimveekrant tot Volkskrant (met glamourfotos van een slachterij), iedereen is dezer dagen welkom. Zelfs de Stentor, ooit erkend pleitbezorger van Stichting DOEH, werd ingezet om te vertellen dat het bedrijf het zo goed doet. Kan allemaal zijn maar waarom krijg je je vergunning dan niet compleet ingeleverd?

Welke strategie en waar leidt het toe?

We bedenken maar niet waarom TDT deze strategie al jaren volgt. Doen wat er gevraagd wordt geldt in overheidscommunicatie voor iedereen. TDT, het bedrijf, loopt zo lang mee, er werken deskundige mensen. Ze zijn een grote werkgever en deden veel voor het dorp maar gedraag je je niet dan ben je in het huidige gejuridiceerde klimaat niet langer onkwetsbaar. Het kan hen niet onbekend zijn. TDT was bovendien een tijd kind aan huis bij de gemeente en dan krijg je gedurende het proces allerlei tips. Er is wel degelijk zorg. ‘Doe nou mee, als je nu niet gaat komt ’t niet goed’.

Nog niet reageren, vragen niet beantwoorden, geen geld stoppen in onderzoeken die je wel aan een vergunning helpen. Niet inzien dat de Letter of Intent de laatste, nogal dramatische, gemeentelijke poging was om het bedrijf te helpen. De intentieverklaring resette alle processen, elk onderwerp is opnieuw tegen het licht gehouden. Men begon na al die jaren eigenlijk opnieuw. Het heeft niet gewerkt, de vergunningaanvraag is nog steeds niet compleet. Het waarom vragen we ons wellicht nog eens af in deel 4 van dit verhaal.

Toenmalig Wethouder Weidema zag twee jaar geleden de Letter of Intent-route als laatste optie. Hij had het achteraf gezien niet bij het verkeerde eind en onderschatte de toenemende juridische klem evenmin. Het huidige team met wethouder Tigchelaar nam de intentieverklaring één op één over en komt tot eenzelfde conclusie. Voor het welzijn van de inwoners kan een gemeente zulke verantwoordelijkheden niet dragen, daar helpen boze reacties op de socials precies niets aan.

Gemeenteraad oordeelt

De gemeenteraad heeft lef nodig voor haar oordeel. De druk is enorm, de spanning neemt toe. Het bedrijf kiest op de valreep voor een brief aan de Raad met daarin een persoonlijke aanval op de wethouder en zijn integriteit. “Hij heeft de Raad verkeerd geïnformeerd” staat erin. “Oneigenlijk gebruik van de Wet Bibob” én “de heer Tigchelaar stelt vanaf het begin alles in het werk om een eind aan onze bedrijfsactiviteiten te maken.” Het is nogal wat. Wat al die ‘verkeerde informatie’ behelst wordt verder niet uitgelegd.

Wat verwachten we in dit pittige sfeertje van de oordeelsvormende vergadering van de gemeenteraad?

VVD gaat vast niet mee met het gemeentelijk voornemen om de omgevingsvergunning af te wijzen. Hee22, CU, CDA doen dat wel, EenErmelo vermoedelijk ook. PE eveneens en SGP gaat met de VVD mee. Schatten we dit goed in dan vallen de doeken voor TDT. Een beslissing over de gevolgen van de Bibob komt bovendien op een later moment, de reactie op de dwangsommen van de provincie volgt ooit daarna.

Het bedrijf heeft nog twee weken om een completerende zienswijze in te dienen. De gemeente verwacht in november het finale besluit te nemen, de rechter volgt daarna. Hoe de beslissing ook uitvalt, er zijn nog voldoende correctiemogelijkheden. Bovendien weten we nog niet of er een konijn uit de hoed komt tijdens de vergadering.

Lees ook Deel 1 en Deel 2 van dit feuilleton.