“What we got here is a failure to communicate”

Een gewoon project voor begeleide kamerbewoning, er zijn er honderden van in Nederland. In Ermelo zijn een paar mensen tegen en die nemen de discussie over.

Jonge mensen, om wat voor reden niet klaar, wonen in zo’n project op kamers. Er is begeleiding, ze leren het zelf te doen, gaan naar school, doen boodschappen, gaan uit, hangen rond en stappen op de fiets. Goeie kans dat er bij jou om de hoek ook zo’n project zit. Ergens langs de Smidsweg zit ook een woning van ’s Heeren Loo.

De Katholieke kerk bood haar leegstaande pastorie aan voor zo’n project. Zeven mensen komen er te wonen, begeleiding wordt verzorgd door een gespecialiseerde organisatie. Er ontstaat intussen onrust langs de Smidsweg, dat rustige laantje waar veel ouderen wonen.

In juli al wordt door een actiegroep bezwaar gemaakt via een in de buurt verspreidde brief. Men zegt niks hardop maar het valt te lezen, ‘deze jongeren komen niet uit Nederland en da’s niet best’. De toekomstige bewoners hebben een verblijfsstatus en het recht om in Nederland te wonen. Gemeenten hebben de plicht een locatie te regelen en verder is het zo spannend niet. De bewoners hebben veel meegemaakt, en er zijn geen woningen voor jongeren. Daarom gaan ze eerst naar zo’n begeleid kamerproject.

Gedurende de afgelopen maanden werden door de actiegroep argumenten ingezet om te laten horen dat ‘men’ dit niet wil. ‘Men’ is daarin niet gedefinieerd, wij schatten het in op zeven mensen, van de ca. 120 inwoners in die straat.

Eerst werd de begeleidende organisatie onder de loep genomen. “Nidos/D3 doet z’n werk niet goed”. Vervolgens was de inbreng dat er inspraak moet komen. Inspraak is er bij andere kamerbewoonprojecten niet, hier is sprake is een privaatrechtelijke deal tussen twee partijen, daar bemoeit een buurt zich niet mee. Ook een winkel zoals de keukenzaak heeft geen inspraak nodig.

Opeenvolgende reeks van argumenten

“Er wordt al naast mijn zaak gedeald” klinkt het argument van de ondernemer uit de buurt. Bij zulke overlast belt men doorgaans de politie, een nog niet bestaand kamerbewoonproject kan niets met zo’n verhaal. “Al die jongens, het wordt herrie” werd gezegd. Er blijken meiden te komen en opeens klinkt het (in de Raadszaal): “Wat gebeurt er als er een man met ongewenste bedoelingen aanbelt?”

“We willen participatie” en om dat af te dwingen zijn bij de gemeente zeven bezwaarschriften ingediend. Een bouwstop, er volgde een handhavingsverzoek en een ingebrekestelling. De nota Parkeernormen werd in het verhaal betrokken, de omgevingsvergunning, het bestemmingsplan. Uiteindelijk kwam die stapel bij de Onafhankelijke Bezwarencommissie terecht en zij konden er niets mee. Er was geen besluit en daarom was “kennelijk niet ontvankelijk” het oordeel. Geen besluit, hoe kan je bezwaar indienen?

De ene buurman zegt tegen de andere ‘wil je m’n huis huren?’. De gemeente is daar niet bij betrokken. Daarom klonk het oordeel van de Gelderse rechtbank ook al zo. Rechtspraak is voor deze actiegroep echter niet afdoende, zij maakten ook bezwaar tegen de uitspraak van de Bezwarencommissie. Dat zie je niet vaak.

De gemeente beoordeelde deze zaak aan het begin van het traject en keek intensief naar de juridische implicaties. Alsnog lijkt het ons beter om vooraf met een buurt te praten, Ermelo heeft via Welzijn Ermelo een senior opbouwwerker aan de gang. “Joh, hoe gaat het, ben je blij, heb je nog wat nodig?” Daarna sluit je een deal. “Oke, dat krijg jij maar wij willen ook wat, er komt namelijk opvang naast de kerk.” Op de een of andere manier ligt er in Ermelo altijd eerst een besluit en gaan we daarna repareren. Dat kan anders en scheelt een boel ergernis.

Intussen ligt er de afspraak tussen private partijen waar deze gemeente geen rol in speelt. Hun rol is slechts de zorg. Actievoerders vinden dat zij alsnog mee mogen praten ondanks dat verzekerd is dat het niet het geval is. Het wordt door hen niet geaccepteerd en een gesprek erover blijkt onmogelijk. Op uitnodigingen wordt niet gereageerd. Politieke partijen die een andere mening uitdragen krijgen bericht dat er met hen niet (meer) gepraat gaat worden.

Afgelopen woensdag na de raadsvergadering was er veel contact tussen de actievoerders en raadsleden.. De volgende dag vernamen we dat men zich alsnog niet gehoord voelt. Tijdens de eerdere buurtbijeenkomst waren actievoerders gedurig aan het woord en ook daar kwam het niet tot een gesprek. Loud was het zeker, de rest van de buurt werd weggedrukt.

De actiegroep is slim en ervaren. Ze hebben een arsenaal aan argumenten. Dat repertoire bleek woensdagavond tijdens de Raadsvergadering niet uitgeput. ChristenUnie en VVD vielen onvoorbereid voor de emotionele variant ervan en kwamen met een motie “want stel dat het niet doorgaat dankzij de bezwaren, dan moeten de meisjes hun veilige huis weer uit en dat zou zielig zijn”.

Haastige moties zijn als dronken appjes. Enige terughoudendheid altijd handig.

“Er moet 24/7 begeleiding zijn want het is heel nodig dat ze overal bij geholpen worden”. Begeleiding is nergens 24/7, ook in kamerbewoning voor Hollandse jongens niet. Een jongvolwassene gaat goed op gebrek aan ouderlijke bemoeienis.

“Kunnen vrijwilligers dan niet helpen”? Vrijwilligers in dit werk moeten opgeleid en gecertificeerd zijn.

“Er moet een klankbordgroep komen!” Zo’n klankbordgroep was al opgericht, men kan er zich voor aanmelden.

“De buurt moet alsnog gehoord worden, de procedure moet hersteld!” Publieke inspraak in privaatrecht kan nare gevolgen hebben.

Publiek bleef niet op de tribune

Bijzonder werd het tijdens een schorsing van de Raad. Actievoerders stapten van de publieke tribune af en mengden zich ongevraagd in het overleg tussen twee fracties, zonder dat het iemand opviel en in ieder geval zonder dat iemand handelde.

Zeven meiden in een begeleidkamerbewoonproject en misschien zeven mensen die mordicus tegen zijn. De buurt hoor je verder niet, zij vinden het wel best en kijken het aan. De gemeente heeft er intussen de handen vol aan, het kost een bak tijd en geld. Als overal zie je ook in deze situatie dat sommigen altijd bezwaar houden. Een gesprek blijkt vervolgens uiterst ingewikkeld want er is geen vertrouwen. De inzet is ‘gelijk krijgen’. Binnen de regels en procedures blijven is voor hen geen optie.

De gemeente regelt het daarom zelf. Kan je leuk vinden of niet maar zij beheren het algemeen belang. Soms is het gewoon einde verhaal voor bezwaar. De omgeving kan daarbij helpen, en er zijn mensen die hen willen helpen. Een wijk in Amersfoort liet in een vergelijkbare situatie via een petitie weten het allemaal prima te vinden.

Foto pand: Gert Hofsink, foto kamer: COA

Het citaat ‘What we got here is a failure to communicate. Some men you just can’t reach” komt uit de film Cool Hand Luke (1967). De tekst zit in de opener van ‘Civil War’ dat op het Use Your Illusion 2 album uit 1991 van Guns ’n Roses staat. Het lied eindigt met de strofe: “What’s so civil about war, anyway?”