Tomassen Duck-To, hoe kon dit gebeuren? Deel 1: historie.

Zoveel jaren, zoveel geluiden en zo weinig resultaat. Velen hebben er een mening over en emoties regeren inmiddels harder. Wat is het feitelijk overzicht? Waarom loopt het dossier Tomassen uit de hand?

We maken er een feuilleton van met iedere paar dagen een nieuwe aflevering. Deel 1: historie tot en met de intentieverklaring.

Leidraad is de algemene regelgeving en het gegeven dat het gemeentebestuur er voor iedereen is. “Hoe zou het mij vergaan?”

Het dossier Tomassen is inmiddels een verhaal dat bestaat uit meerdere en losstaande delen: de omgevingsvergunning is er één van, het (onverwachte) Bibob-onderzoek een ander. Feitelijk hebben die delen niets met elkaar te maken en daarom behandelen we ze apart. Het bibob-verhaal volgt in deel twee. Wellicht volgen nog deel 3 en 4.

Fokko Kortlanglaan

Tomassen begon op de Fokko Kortlanglaan en zit daar nog steeds. In 1964 startte Tomassen Sr. er met een poeliersbedrijf. Eenden waren toen een begrip in Ermelo, de voormalige vissers van het IJsselmeer hadden er een andere broodwinning in gevonden. Toen wij in 1985 aan dezelfde laan kwamen wonen rook je aldoor die zoetige, onmiskenbare geur. Tomassen zat naast autosloperij Hamstra. Aan de overkant van de weg woonde Gerrit Grootoonk met zijn gezin in het verbouwde voorhuis van een oude stal.

Eenden waren Ermelo, er was niets bijzonders aan. Pas in de jaren ’90 werden ze onder dak gebracht en verdween de geur. Tomassen groeide intussen lekker door en werd een slachterij. Zoon Gertjan nam het over, fuseerde het bedrijf met een Thaise eendenverwerker en werd als Tomassen Duck-To (TDT) onderdeel van het West-Europese netwerk van toeleveranciers. Dat was in 2007. Er was daarna wel wat gedoe over het bestemmingsplan in die jaren (kleinschalige bedrijvigheid én wonen) maar dat was nog niet systeemverstorend.

VSE / 2016

Tomassen kocht VSE in 2016. VSE was een Harderwijker eendenslachter. Zonder overleg met gemeente en andere vergunninggevers werd de productie en vervoerscapaciteit overgeheveld naar Ermelo. “We moesten wel” zegt de directeur in de Stentor. “Het bedrijf stond op omvallen”. Of dat zo is valt te bezien. VSE moest weg bij het station vanwege stankoverlast. Het Harderwijker college was bezig het bedrijf uit te kopen maar TDT trok naar verluid de productie en het personeel er uit zodat Harderwijk met een moeilijk pand en lege handen stond.

Het werd er op de Fokko Kortlanglaan druk van. Een veelvoud aan dieren werd geslacht en ondanks luchtwassers en van alles liet dat (sommigen in) de buurt niet ongemoeid. Heel gek dat er klachten kwamen is het niet. Je ruikt het vanzelf als de capaciteit van 2 naar 6 tot 8 miljoen gaat.

Het is een feit dat omwonenden een veel groter effect hebben op een bedrijf of een speeltuin of een school of van alles. Een realiteit waar je wat van kunt vinden maar het recht om te protesteren, of te procederen, is hen gegarandeerd. Zo zijn er altijd mensen die te hoop lopen tegen de feestjes op de Branderskamp, maar ook over de terrasgrootte van de concullega.

Bijbouwen en zelf oplossen

Tomassen Duck-To stond na de overname van VSB zeker niet met de pet in de hand bij het gemeentebestuur. Ze regelden het zelf wel. De luchtwasser met hoge schoorsteen kwam er. Die zorgde niet voor een oplossing maar deed later wel stof opwaaien: hij was niet aangevraagd. Zo ging het ook met een schuur, een loods, een weg, een berging. In een land waar je zelfs een dakkapel moet melden werd het allemaal zonder vergunning gebouwd.

Zo doet men dat op eigen terrein immers en dat het buiten het bestemmingsplan om ging was geen zorg. De gewoonte om je eigen gang te gaan bleek na 2017 echter niet meer te kunnen. Het lukt niet als buren klagen.

Vanaf hier wordt het rommelig. In 2017 kwamen de eerste klachten maar ook de eerste pogingen om de vergunning te regelen. Hoe het destijds ging is onduidelijk, we komen er in het hoofdstuk ‘Volkswoede’ op terug. Er kwam (mede door dit dossier?) ook nog eens een bestuurscrisis tussendoor waardoor zaken achter geheimhouding geplaatst werden. Vermoedelijk wilde het College Tomassen helpen aan een vergunning en deden ze dat klunzig. De vergunning kwam er dan ook niet in die periode.

Niet alleen had Tomassen Duck-To de kracht van de klagende buurt niet goed ingeschat, het College uit die tijd deed dat evenmin. Als je “zal wel goed komen” zegt en je kunt het niet waarmaken komt er druk op en word je geschoven. De Stentor bleek bovendien een onvermoeid supporter van de klagende buren die zich inmiddels hadden verenigd in een stichting. De Stichting DOEH.

Nooit is duidelijk geworden hoe groot de support van die stichting is maar ze pakten door. Wie het betaalde weet men evenmin maar rechtszaak na rechtszaak werd aangespannen en op een gegeven moment kreeg het gemeentebestuur er de fall-out van: rechters droegen op dat er gehandhaafd diende te worden.

Proberen samen te werken

Het huidige college bedacht in 2023 het plan om via intensieve samenwerking te proberen de vergunning te regelen. Daar vond Stichting DOEH, en inmiddels ook Animal Rights, weer wat van dus die intentieverklaring was aan de buitenkant doodgeboren voordat het plan uitgevoerd werd. In de intentieverklaring staat bovendien een harde voorwaarde: de gemeente en Tomassen Duck-To gaan samen aan het werk om de vergunning voor te bereiden en Tomassen Duck-To doet alles wat nodig is om zo ver te komen.

Dat klinkt logisch. Het bedrijf wil een omgevingsvergunning om illegale bouwwerken te legaliseren. De gemeente stelt eisen, daar moet je aan voldoen. Werk je niet mee, dan krijg je de gewenste vergunning niet en val je terug op je bestaande vergunning. In dit geval is dat een kleintje en moet de boel gesloopt worden.

De gemeente zegt dat het bedrijf nooit 100% gepresteerd heeft. TDT moppert dat ze steeds nieuwe vragen moeten beantwoorden. Het bedrijf rapporteert echter niet wat zij de gemeente aangeleverd heeft. Tomassen verwijst naar de intentieverklaring als een agressieve echtgenoot naar de weggelopen partner. ‘We waren beiden wel ‘ns onhandig maar we bedoelden het goed’ blijkt geen houdbare positie te zijn.

1 maart 2024. Van de ‘Letter of Intent’ is niets meer over. Na herhaalde waarschuwingen en vragen om de juiste informatie bleek het bedrijf op de 29e februari een incomplete vergunningsaanvraag te hebben ingediend. Weer was er niets om op te bouwen.

Tijdlijn 2024

We vroegen bij de gemeente de tijdlijn van daarna op.

—————–
Het bedrijf moest uiterlijk 1 maart 2024 een (volledige en ontvankelijke) gewijzigde aanvraag indienen. Die stukken zijn beoordeeld, er is geconstateerd dat de aanvraag niet compleet was. Het bedrijf is in de gelegenheid gesteld om de vergunningsaanvraag aan te vullen, daarbij is aangegeven welke gegevens ontbraken en/of op welke punten de aanvraag onvolledig was. De onderwerpen geur en geluid zijn daarin onder meer benoemd. Het bedrijf heeft in juni ’24 nog gegevens aangeleverd.

2. De aanvraag zoals die er toen lag is beoordeeld. Door de extern deskundige van de gemeente is gevraagd om verduidelijking (september ‘24), maar uiteindelijk moest worden geconcludeerd dat op basis van de aangeleverde stukken niet kon worden vastgesteld dat de aangevraagde vergunning in overeenstemming met de eisen van de goede ruimtelijke ordening verleend kon worden.

(In september 2024 viel ook de NVWA het bedrijf binnen – dat heeft gevolgen voor later)

3. In het raadsvoorstel zoals dat is behandeld door de gemeenteraad op 22 januari jl is dat zo benoemd. In het voorstel is uitdrukkelijk aangegeven: “Zo wordt in het milieuspoor bijvoorbeeld getoetst aan geluidnormen maar moet in het ruimtelijk spoor ook gekeken worden wat de gevolgen van alle geluidsaspecten samen zijn.”

In de zienswijzeperiode die volgde op het ontwerpbesluit heeft het bedrijf de gelegenheid gekregen dit alsnog aan te leveren. Het bedrijf heeft stukken aangeleverd maar uit toetsing door de extern deskundige blijkt dat het nog steeds onvoldoende is.
—————–

De adviseurs van Tomassen Duck-To zeggen dat zij steeds door een nieuwe hoepel moeten springen maar in deze en andere stukken lezen we dat de gemeente herhaaldelijk hetzelfde vraagt en nooit een juist antwoord krijgt.

Regels zijn regels, voor iedereen

Willekeurig welke andere aanvraag was intussen al lang gesneuveld. Lever je niet wat gevraagd wordt dan stopt het immers, dan is dat jammer voor je maar er komt geen vergunning. Zoiets bepaalt de aanvrager niet, het is aan de vergunningverlener.

Horsterweg/Dr. Schreurerlaan kan er over meepraten, de jongen die de mantelzorgwoning te snel bouwde kan hem afbreken, de serre die er al stond moest weg. In het belang van zowel het bedrijf als van het dorp en van de concurrentieposities zijn regels noodzakelijk.

De politiek stelde zulke regels vast, de gemeenteraad zat ervoor aan de knoppen. Regels om te zorgen dat iedereen gelijk behandeld wordt. Anarchie bleek al eerder een ingewikkelde staatsvorm en de grootste bek de meeste ruimte geven bevalt uiteindelijk ook niet. De bully op de lagere school heeft er ervaring mee.

We maken dit proces al jaren mee en horen steeds hetzelfde. Scholten, die voor Tomassen werkt, zegt dat er ‘elke keer een nieuwe vraag ‘gesteld wordt. Gemeente: “Er zijn niet steeds ‘nieuwe eisen’ toegevoegd. Er is een aantal keer aangegeven dat het niet voldoende is en de gelegenheid is geboden om het aan te vullen.”

Wat voor jou geldt, werkt ook voor mij

In recht staat het gelijkheidsbeginsel bovenaan. Als het voor jou geldt, geldt het voor mij ook. Een boer in Telgt die een schuur wil bouwen moet door alle hoepels springen. Zelfs de uitvoering van een motie (CDA/2022) om een plek voor spandoeken te regelen liep vast op een verkeerskundige met een juridisch ‘geldig’ bezwaar.

We vinden het allemaal onprettig maar als je je doel wilt halen negeer je het, je gaat ervoor en dan bouw je uiteindelijk die schuur. Negeren en geen antwoord geven op vragen leidt vrijwel nooit tot succes.

Natuurvergunning ingetrokken door de provincie

Tomassen Duck-To lijkt te volharden in weigerachtigheid, het komt de samenwerking niet ten goede. Het kostte hen de provinciale natuurvergunning, nogal een belangrijk ding.

De provincie had de aanvraag één op één overgenomen maar kwam er na een procedure achter dat de cijfers niet klopten. (wat een merkwaardige procedure moet dat geweest zijn, je verwacht van hogere machten dat ze het huiswerk goed doen en het doorrekenen voordat er een vergunning wordt afgegeven). Een rechter kwam er aan te pas en die achtte het intrekkingsbesluit geldig. Ook in dat proces lezen we dat het bedrijf geen antwoord geeft op vragen om toelichting.

Juridisch gezien ben je dan verloren. Zonder natuurvergunning is Tomassen een lame duck, ieder handhavingsverzoek leidt tot boetes en erger.

De gemeente constateert na jaren proberen dat er in de aanvraag geen grond gevonden is voor een juridisch juiste en handhaafbare omgevingsvergunning en besluit die dan ook niet af te geven. De gemeente huurde gezien de weerstand uiteindelijk wel een gerenommeerde jurist in om te zorgen dat het besluit ook in de rechtbank overend blijft.

Het voorstel om de vergunning te weigeren ligt voor. Definitieve besluitvorming eind dit jaar.

Wij hebben Tomassen Duck-To eerder gevraagd om toelichting. “Leg nou uit waarom je dit zo doet” was onze uitdaging. Tot nu toe is een gesprek niet gelukt.

Volgende aflevering: de inval van de NVWA en de daaruit vloeiende Bibob-procedure.