Je hebt het niet in de gaten maar een stembureau leidt een eigen leven, er is een heel circuit aan mensen die het ruim van te voren organiseert. Vrijwilligers komen bij verkiezingen jarenlang opdraven voor hun rol in het verzamelen van de stemmen. Elk stembureau heeft een voorzitter en dat zijn vaak ook jarenlang dezelfden.
Dit jaar is het anders. Een voorzitter van een stembureau kreeg te horen dat hij voortaan vice-voorzitter is en op de vraag hoe dat zo kwam was het antwoord dat het college besloten heeft dat voortaan ambtenaren de voorzittersrol op zich nemen.
Wij hebben daar geen bericht van gehad, en er ook nooit iets over gezien in een besluitenlijst, dus op de vrijdag bijna drie weken voor deze publicatie ging er een appje naar de burgemeester of hij tijd had voor een vraag. Van Daalen belde terug en meende zich te herinneren dat het destijds handelde om een praktisch argument. Precies wist hij het niet meer, hij checkt en wij worden na het weekend teruggebeld.
De voormalige (CDA-)voorzitter is er inmiddels al klaar mee. Hij heeft zijn medewerking opgezegd en appt opstandig een kop voor dit artikel: “Ermelo’s college vergroot de grip op het democratisch proces door de voorzitters van de stembureaus te vervangen door ambtenaren”.
Ambtenaren op het stembureau
Niet iedereen kan tegenwoordig nog in een stembureau zitten. Raadsleden bijvoorbeeld niet omdat zij directe lijnen en belangen hebben bij de uitkomst van bijvoorbeeld een raadsverkiezing.
Er zijn altijd ambtenaren lid van de commissie die de verkiezingen in een stembureau leidt, zij weten van de hoed en de rand, van de procedures en hebben de lijntjes om zo nodig iets te doen. Ze waren alleen nooit voorzitter van een stembureau, dat was een inwoner van Ermelo.
De burgemeester belt terug
Duurde nog wat langer dan “na het weekend” maar van Daalen belt en vertelt dat er op 3 oktober een bijeenkomst wordt gehouden waar alle oud-voorzitters voor worden uitgenodigd. Daar hebben we met deze publicatie op gewacht.
De bijeenkomst bleek pittig. Lang niet iedereen begrijpt het besluit en het werd niet algemeen geaccepteerd. Dat leidde vervolgens tot een excuusmail van de burgemeester waarin hij toegeeft dat ze het niet goed hebben gedaan.
“Graag herhaal ik dat de gemaakte keuze beslist niet betekent dat u in het verleden onvoldoende zou hebben gefunctioneerd, noch dat uw inzet niet zou worden gewaardeerd en evenmin dat u hiermee wordt “afgeserveerd”..
Zo wordt dat door een heel aantal mensen wel gevoeld, ook vanwege het gebruikte argument: “Het besluit is uitsluitend ingegeven door de toegenomen en steeds verder toenemende complexiteit en verantwoordelijkheid tijdens de verkiezingsdag, tijdens het daarop volgende telproces en bij de administratieve verwerking aan het eind van de verkiezingsdag en daarna.”
“Alsof wij domme jongens zijn”, brieste één van de voorzitters toen hij de afsluitende alinea las: “Wij blijven graag een beroep doen op inwoners om te fungeren als plaatsvervangend voorzitter, als stembureaulid of als teller.”
Van Daalen: “Helaas moet ik vaststellen, dat het collegebesluit bij de aanwezigen toch weinig begrip heeft ontmoet; de meeste reacties waren afwijzend. Kennelijk zijn wij er onvoldoende in geslaagd om uit te leggen waarom het college dit besluit heeft genomen.”
We spraken de burgemeester tijdens de Raadsvergadering en vroegen of hij z’n vingers heeft gebrand. “Beetje wel ja, dit hadden we anders moeten doen.” Hij zegt toe na de verkiezingen breed te evalueren en daar ook conclusies aan te verbinden maar geeft aan op dit moment de personele inzet niet meer te kunnen veranderen.
Update 11 oktober: “We hebben de VNG gebeld en nergens, in geen enkele gemeente, wordt dit zo gedaan.” De komende dagen verschijnt een artikel hierover met bijdragen van verontruste Ermeloërs in De Telegraaf.