Omgevingswet en participatie zijn met elkaar verbonden. De pogingen van Ermelo bleken de afgelopen jaren niet persé succesvol, met frustratie aan alle kanten tot gevolg. Het was al eerder een zorg en die is dit jaar niet minder geworden. Participerenden voelen zich niet gehoord, de politiek heeft een mening maar is in het proces niet betrokken. Wethouder van Veen probeert er met discussienota’s doorheen te komen.
Participatie
Participatie is een duiveltje. Geef je het ding te weinig hekwerk dan ontploft-ie in je gezicht. Wethouder Van Veen probeert met zijn discussienota’s te bereiken dat de Raad als de gekozen volksvertegenwoordiging kaders van een plan vaststelt en beoordeelt. “We gaan daar en daar bouwen, er komen zoveel woningen, de grond wordt zo en zo ingedeeld en dat is het.” De politiek heeft het dan besloten en daar zijn we het over eens. Vier jaar lang werkt de huidige politiek aan het Ermelo dat zij voor ogen hebben, de kiezer gaf hen dat mandaat.
Burgerparticipatie gaat daarna over alles binnen die kaders. Niet eindeloos praten om te voorkomen dat er woningen of een supermarkt komt. Meepraten over de invulling, niet om toch je zin te krijgen – mocht je geen woningen willen. Participatie loopt via regels, meepraten heeft daardoor een door de politiek vastgestelde beperking.
Net even te vaak zie je plannen de participatie in gemikt worden zonder heldere kaders. Omwonenden denken dat ze het overal over mogen hebben en zonder kaders klopt dat ook.
De gemeente bedenkt een ontsluiting op de Oude Telgterweg en wist daarna niet wat haar overkwam. Het resultaat is een herstelbesluit in opdracht van de Raad van State. Dat kan anders zou je denken.
De werkwijze van Van Veen en zijn ambtenaren lost in ieder geval iets op. Via een discussienota ontstaan grenzen aan de voorkant van een besluit.
Een antwoord voor mensen die participatie als eigenrichting zien is er ook niet. Wat doe je als bestuur wanneer je inwoners het domweg niet accepteren? Is de rechter de enige optie?
Laat de gemeente participatie doorgaans aan de initiatiefnemers over, zelf is ze ook participant. Een initiatiefnemer heeft er geen ervaring mee, weet zo’n projectontwikkelaar veel hoe Ermelo het wil (drie kantjes met regels helpen niet). Bovendien, zodra er een gat in de redenering zit zijn er inwoners die het vinden.
Bij participatie stel je idealiter vooraf vast waar het wel en niet over gaat. Je geeft dus ook aan of het over inrichting van een plan of over het plan zelf gaat. De gemeenteraad bepaalde in het geval van de Balverszaal wel vooraf wat er gaat gebeuren: 41 woningen, het groen wordt volgebouwd.
Of het helder is uitgelegd was kunnen we ons inmiddels afvragen. “De rechter gaat dat bepalen”. Stikstof kwam to the rescue na een jaartje denken, en nieuw argument ter ondersteuning van de oude melding dat de inwoner geen nieuwe sociale huurwoningen wil.
De onafhankelijke bezwarencommissie was echter evenmin overtuigd, Uwoon lijkt zo gerekend te hebben dat bouwen kan zonder natuurvergunning. Tegenwoordig ga je dan nat – en niemand zag het.
Inwoners hebben veel ruimte om te procederen. Je ziet dat in Amerika ook, de rechter komt erdoor aan de macht. In Nederland heeft de politiek tot nu toe die rol maar ook dat verandert met als gevolg dat er nauwelijks nog iets gerealiseerd wordt binnen een ‘normale’ termijn.
Voor de Raad is zo discussiëren wennen
De Raad zelf snapt het niet altijd. Tijdens de laatste twee discussienota’s werd er gezucht: “Moet dit zo? Kom met een voorstel, dan zeggen wij wel ja of nee”. Met die gedachtengang zet de Raad haar eigen proces, en dus het opdrachtgeverschap en controle, op achterstand.
Van Veen plaatst met zijn discussienota’s de Raad bewust wél aan de voorkant. Hij wil ruimte zichtbaar maken waarbinnen gewerkt kan worden, en waardoor de inspraak later effectiever wordt en het resultaat sneller wordt behaald.
Iemand uit de Raad reageerde destijds: “Leuk dat we over 6 varianten kunnen praten. Geen idee waarom het deze 6 zijn”.
Het experiment met discussienota’s is nog niet afgerond, er valt wat te leren. Dat is belangrijk, nadat de Raad grenzen vastgesteld staat niet alles meer ter discussie. Blijken kaders drijfzand dan is van succesvolle participatie later geen sprake.
We vroegen Ronald van Veen om een reactie. “Het is voor mij als bestuurder belangrijk om te weten hoe de gemeenteraad in bepaalde dossiers staat. De raad heeft een kaderstellende rol, naast de volksvertegenwoordigende en controlerende. Een discussienota geeft richting, vaak aan de hand van vragen of stellingen. De raad kan elkaar bevragen op het thema en er met de verschillende partijen het debat over voeren met als uiteindelijk doel vooraf te hebben bepaald in welke richting een ontwikkeling moet gaan plaatsvinden.”
Participatie is meedoen
Participatie is meedoen, niet bepalen. Via participatie praat een buurt mee over inhoud. Het moeilijke is dat mensen verwachten dat ze daarin gelijk krijgen. ‘Gelijk hebben moet je kunnen delen’, algemeen belang gaat bovendien boven eigen belang. “We worden niet gehoord” klinkt het dan. Gehoord wordt men wel degelijk, alleen krijgt niet iedereen zijn zin. Zo werkt een samenleving dan ook wel weer.
Project Smidsweg is van een andere orde, daar is geen vergunning nodig. De gemeente zocht het uit en besloot dat dit traject het beste zou zijn. Inmiddels weet Ermelo beter en komt de rechter er ook aan te pas.
Of het bezwaar breed gedragen wordt is onbekend maar wij kunnen ons voorstellen dat de gemeente vooraf aan zo’n besluit altijd met inwoners om de tafel gaat. Ben je te laat dan zit men al tegen het plafond.
Ontdek meer van DE ERMELOSCHE COURANT - Wij zijn Ermelo
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
