Als de gemeente Ermelo met spanning op een WOO-verzoek reageert weet je dat er iets bijzonders gaat komen. Toch had niemand verwacht dat het verzoek van Stichting DOEH rond de 100 pagina’s zwart gelakte tekst zou opleveren. Het hele dossier over de correspondentie tussen gemeente en advocaat Marcel Soppe is blijkbaar zo geheim dat niemand in het gemeentehuis zich bedacht heeft dat er door al die zwartgelakte pagina’s misschien wel een vertrouwensbreuk tussen gemeente en burgerij kan ontstaan.

Iedereen kijkt mee immers, het Tomassen-dossier is zo omvattend geworden dat het vanzelf alle aandacht trekt. De Wet Open Overheid is er intussen ook niet voor niets en als de gemeente zich verschuilt en domweg weigert informatie te leveren dan wordt een op zich tamelijk uniek voorstel om de provincie te vragen het bestuur van de gemeente over te nemen door meer mensen omarmd.

Hoe werkt dat?

De afgelopen veertig jaar hebben wij colleges zien komen en gaan, en ze gedroegen zich allemaal wel een soort van hetzelfde. Je vroeg je dan ook wel vaker af of iets van het gemeentehuis kwam of van het college. Je kunt je eigenlijk niet voorstellen dat wethouders die zelf in de Raad gezeten hebben zich opeens anders gaan gedragen en nu zo’n wijze van afhandeling van een openbaarheidsverzoek goedkeuren, maar het is eerder voorgekomen. De onderbuik intussen: “Als de gemeente niets te verbergen heeft kunnen ze het net zo goed delen”.

Er wordt niets gedeeld. Zonder uitzondering is het zwart gelakt. Is dan de wethouder verantwoordelijk of is het juridisch advies zwaar geweest? Zet de directeur en de gemeentelijke organisatie de druk op de wethouders zo hoog op dat zowel college als gemeentehuis het de moeite waard vinden dit allemaal geheim te houden? Juist omdat iedereen meekijkt? Met alle nadelen van dien?

Bescherming ambtenaren

De gemeentejuriste duidt volgens de Stentor met name op het beschermen van de ambtenaren. “Volledig vrijgeven van informatie kan ertoe leiden dat in de samenleving en in de media de discussie zich voortzet en zich toespitst op de ambtenaren en de kwaliteit van hun adviezen”. Dus omdat de krant er over schrijft geeft de gemeente geen informatie.

Houdbaar is die motivatie niet. De discussie is er al en waarheid komt vanzelf naar boven. De Stentor vroeg zich hardop af wat de gemeente te verbergen heeft. De provincie zal dit bij het dossier voegen en mensen weten ook zeker dat er ergens afspraken liggen. “Toenmalig Commissaris der Koning Berends heeft gezegd: ‘Dat document komt nooit in de openbaarheid'”.

Men wil een oplossing

Is dat van die Commissaris waar? Geen idee, maar dit gedrag voedt conspiracies. Als het vertrouwen in de overheid verdwijnt staat de achterdocht al een tijdje op de deurmat. Niet verrassend dat Stichting DOEH, die een wisselende populariteit geniet, de laatste tijd meer reacties krijgt op haar werk. Er zijn erbij die in de krant schrijven dat ze vinden dat DOEH moet ophouden maar de aanwas en de populariteit van de stichting neemt toe. Initiatieven als de in-de-plaats-stelling werden eerder als ludiek beschouwd maar krijgen inmiddels een warmer applaus, mensen zijn wel benieuwd of het iets gaat veroorzaken.

Meer geheimhouding

Rondom het dossier Tomassen zijn nog meer stukken geheimgehouden. De Voortgangsrapportage van het College uit week 7 over Tomassen Duck-To stelt: “Er zijn ook een aantal Woo-verzoeken ontvangen van belangstellenden om deze documenten alsnog openbaar te maken. Deze verzoeken moeten worden opgevat als verzoeken om de geheimhouding op te heffen en vallen niet onder de Woo. De documenten zijn, na oplegging van de geheimhouding, naar uw raad gestuurd. Uw raad is als enige bevoegd te besluiten op deze verzoeken om opheffing. De vijf verzoeken om opheffing zijn na ontvangst ook doorgestuurd naar uw raad.”

De Raad zal er te zijner tijd over beslissen en daar wordt met belangstelling naar uitgekeken.

Een WOO-verzoek afhandelen met 100% zwart gelakte pagina’s draagt hoe dan ook niet bij aan het vertrouwen in het bestuur. Ons advies zou zijn: “Deel in ieder geval iets, dan kom je er misschien mee weg”. De optimist twijfelt: “Waren de adviezen van de ambtenaren dan allemaal zo slecht?”

Dit artikel voorbereidend kwamen we een publicatie tegen die laat zien dat het met de wet open overheid en al haar voorgangers altijd al worstelen geweest is. Op 10 maart wijdt Zembla een TV-uitzending aan het dossier Tomassen Duck-To.